وضع اقتصادی کشور بر اثر مداخلات و سوء استفاده عوامل آمریکایی به وخامت گراییده است. از نظر اقتصادی آمریکایی ها آمر و دولت ایران فرمانبردار بوده است. نخست وزیر سابق ایران به دریوزگی نزد آمریکاییان رفت تا مگر پاداش خدمات خود را نقدا دریافت دارد اما آمریکایی ها حاضر نبودند به رایگان به او کمک کنند بلکه از نخست وزیر دست نشانده خود انتظار داشتند امتیازات تازه ای بدانها بدهد. لازم بود دکتر امینی در عرصه عمل وسایل کافی برای جلب اطمینان سرمایه داران آمریکا را فراهم سازد تا بعدا به درخواست او ترتیب اثر دهند. ضمنا ضرورت داشت که دولت ایران بدوا اقساط وام را که موعد آن رسیده بود به آمریکا بپردازد تا سپس وام های دیگر در اختیار دولت سابق قرار گیرد. آن همه تضییقاتی که دولت ایران برای بازرگانان و مردم از حیث ارز وارد می ساخت و آن همه مالیات ها و عوارض که از شیره جان مردم بدبخت می کشد هیچ محرکی نداشت جز آنکه دولت علی امینی وام ادعایی آمریکا را به موقع بپردازد و مراتب خدمتگزاری خویش را ثابت کند والا هرگز منظور آن نبود که خزانه دولت مالامال از ارز باشد و در راه توسعه مبادلات و فعالیت های بازرگانی صرف شود.

دولت امینی ادعا کرد که در سال 1340 بر اثر محدودیت واردات یکصد میلیون دلار ارز صرفه جویی کرده است. ادعای او صحیح است ولی این صرفه جویی را از آن جهت کرد تا بتواند مبلغ نود و شش میلیون دلار اقساط قرضه و ربح سنگین آن ها را به موسسات اقتصادی آمریکا بپردازد.

احمد آرامش، هفت سال در زندان آریامهر، انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1357، ص 276

مبدیان

سی ام فروردین 1401